De straat wordt steeds meer gezien als een sociaal probleem. Al dan niet in samenspraak met burgers stellen overheden gedragsregels of stadsetiquetten op, waarvan de naleving vaak ondersteund wordt door zero-tolerance beleid, extra toezicht en camerabewaking. Burgers worden aangemoedigd elkaar op hun gedrag aan te spreken en omdat velen niet weten hoe ze dat moeten doen, wordt ingezet op sociale cohesie door burgers eerst aan te moedigen oogcontact te maken en elkaar te groeten. Met andere woorden: de aanvullende strategie (naast het officiële beleid) is burgers zichzelf te laten controleren aan de hand van bepaalde dominante culturele waarden. Wat betekent dit voor de openheid van de samenleving? Van wie is de straat nu eigenlijk is en wiens regels gelden er? Om dit te onderzoeken, is een onderzoek getiteld Maximum Tolerance Zone (MTZ) gestart in de Voorstraat Noord te Dordrecht. Het doel van MTZ is het exploreren en inventariseren van een civiele bestuurskunde waarin zelforganisatie en zelfregulering centrale begrippen zijn.

De Voorstraat Noord is een straat die de Stadswerven (een wijk van Dordrecht aan de andere kant van de rivier) met het winkelcentrum verbindt. Er is sprake van een zekere mate van verloedering en criminaliteit. Er zijn een heleboel gemeentelijke verordeningen die bepalen wat niet mag; tegelijkertijd wordt er veel gedoogd. Deze ambivalentie maakt veel mogelijk, maar er is geen sprake van collectief eigenaarschap van de straat. Tussen de verschillende ‘eilandjes’, die opgevat kunnen worden als culturen (antiekhandelaren, culturele instellingen, koffieshops, et cetera), bestaan misverstanden en onbegrip. Dit probleem wil MTZ aanpakken door de straat te revitaliseren, in zowel fysieke als sociaal-culturele en ook juridische zin. MTZ is een onderzoek naar het daadwerkelijke en gewenste gebruik van de straat; dit onderzoek wordt ondersteund door een debattenreeks over emoties (angst, liefde, veiligheid, ...) in de publieke ruimte.

De veronderstelling is dat mensen gelukkiger worden naarmate ze meer vrijheid hebben om – in gezamenlijkheid – hun fysieke en sociale omgeving te kunnen inrichten; daarbij beschouwen we het beargumenteerd overnemen van bestaande regels of het delegeren van het ontwerp ervan ook als een in vrijheid gemaakte keuze. Naarmate meer culturen aan de publieke ruimte kunnen deelnemen is er sprake van een meer open samenleving.

Naar aanleiding van dit onderzoek zijn twee artikelen geschreven:

• Basten (2008) Zero versus Maximum Tolerance, in: Agora. Tijdschrift voor sociaal-ruimtelijke vraagstukken, jrg 24 nr 4 (34-37).
• Basten (2009) Het Nederlandse beleid voor de creatieve economie: te veel vliegen in één klap?, in: Sociale Interventie, vol 18 issue 1 (72-85).